Egosantriktir Ne Demek?
Egosantriktir, günümüzde sıkça duyduğumuz bir terim, ama çoğu zaman tam anlamıyla ne demek olduğunu anlamakta zorlanıyoruz. Herkesin bir “egosantrik” olduğu bir dönemde, bu kavramı anlamak daha da önemli hale geliyor. Ama baştan söyleyeyim, bu yazıda egosantrikliğin ne olduğunu sadece teorik olarak değil, biraz da kişisel gözlemlerim ve hayatımdan örneklerle anlatacağım.
Egosantrik Olmak Nedir?
Egosantrik olmak, aslında basitçe, kişinin tüm dünyayı ve olayları kendi bakış açısıyla, yani kendi egosunun merkezinde değerlendiriyor olması demek. Kendisini her şeyin merkezinde görür, diğer insanların düşüncelerini ve duygularını çoğu zaman dikkate almaz. Düşünceleri, istekleri, başarıları – tüm her şey kendi egosunda şekillenir. Bu, psikolojik bir özellik olarak birçok farklı biçimde karşımıza çıkar, ama esasen egosantrik bir insan, sosyal ortamlarda çoğu zaman “ben” demeyi tercih eder.
Çocukken Başlayan Egosantrizm
Bunu anlamak için biraz da çocukluk hatıralarına inelim. Biliyorsunuz, çocukken her şey “benim”le başlar. “Beni dinleyin”, “Benim oyuncaklarım”, “Benim istediğim olsun” gibi cümleler çok normaldir. Her şeyin merkezi kendisidir, çünkü dünyayı sadece o şekilde algılar. Çocuklar için egosantrik olma durumu, gelişimlerinin doğal bir parçasıdır.
Ama zamanla büyüdükçe, bu “ben” duygusu evrilecektir. Bunu ben özellikle iş dünyasında çok gözlemledim. İkinci sınıf ekonomi öğrencisiyken, grup projeleriyle tanıştım. Herkesin farklı bakış açıları, farklı fikirleri vardı, ancak bir grup arkadaşım vardı ki, her şeyde “ben” vardı. Hangi fikri ortaya atıyorsa, o fikir doğruydu. Hangi yaklaşımı benimsiyorsa, o yaklaşım en mantıklıydı. Diğerlerinin düşüncelerine hiç yer yoktu. Bu, işin komik tarafıydı. Ama bir yandan da bunu biraz tuhaf buluyordum çünkü bir grubun başarısı, sadece “ben” değil, “biz”le olmalıydı.
Egosantrik İnsanların Gündelik Hayatındaki Yeri
Egosantriklik, iş dünyasında da karşımıza çıkar. Üniversiteden sonra ilk işimi bulduğumda, gerçekten de insanları anlamak için çok daha dikkatli olmam gerektiğini fark ettim. Birçok kişi, başarıyı kendi ego tatminleri için yapıyordu. Ofisteki toplantılarda bazı arkadaşlarım, diğerlerinin önerilerini duymadan ya da dikkate almadan sadece kendi fikirlerinin peşinden gidiyorlardı. Onlar için en önemli şey, seslerini duyurmak, kendilerini göstermekti. Verdiğimiz raporların ve analizlerin çoğunda da aslında bu egosantrik düşünce biçimi vardı.
Bir analiz raporunun üzerinde saatlerce çalıştığımı hatırlıyorum. O kadar çok detay vardı ki, her birine ayrı ayrı odaklanıp, her birini en iyi şekilde sunma çabası içinde oldum. Ancak bir noktada, “Acaba gerçekten de bu analizde başkalarının katkılarına yer verdim mi?” diye kendime sordum. Cevap, ne yazık ki “hayır”dı. Yani bir ego tatmini peşinde gitmiş, aslında takım çalışmasının gerektirdiği “biz” kavramını unutmuşum. O an, egosantrizmin yalnızca bireysel başarıya değil, topluluk başarılarına da nasıl zarar verebileceğini fark ettim.
Egosantrizm ve Toplum
Toplum içinde egosantrik olmanın etkileri çok daha geniştir. Özellikle sosyal medya çağında, her şeyin “ben” üzerinden şekillendiği bir dünyada yaşıyoruz. İnsanlar, her anını paylaşmak istiyor, kendilerini sürekli olarak başkalarına gösteriyorlar. Bu da bir anlamda egosantrizmi tetikliyor. İnsanlar, başkalarından daha fazla beğeni almak, daha fazla yorum almak için sürekli olarak kendilerini öne çıkaran içerikler paylaşıyorlar.
Bir sosyal medya araştırmasında, gençlerin %70’inin sadece kendi başarılarını paylaştığı ve çoğunlukla başkalarının duygusal hallerini göz ardı ettiği ortaya çıkmış. Yani, sosyal medyada bile egosantrizm bir norm haline gelmiş durumda. İnsanlar, kimseyi takmadan sadece kendilerini öne çıkarmaya çalışıyorlar. Bu, çok büyük bir toplumsal soruna dönüşebilecek bir durum.
Egosantrik Olmak Kötü Bir Şey Midir?
Birçokları için egosantrik olmak olumsuz bir şey olarak algılanır. Ancak, bence egosantrizm biraz da dozunda kullanıldığında, bir insanın kendine güvenini artırabilir ve başarısına odaklanmasını sağlayabilir. Hatta bazı insanlar, egosantrizm sayesinde başarıya ulaşmış olabilirler. Örneğin, bir girişimci düşünün. Kendini her şeyin merkezi kabul eder ve başka hiçbir şeyin onun yolunu kesmesine izin vermez. Bu, bir bakıma sağlıklı bir egosantrizm olabilir. Ama bunun bir noktada aşırıya kaçması, başkalarını hiçe saymak ve toplumsal bağları zayıflatmak sorun yaratabilir.
Sonuç: Egosantrik Olmanın Sınırı Nedir?
Egosantriklik, aslında kişisel bir yolculuktur. Bir yanda insanın kendi egosunu beslerken, diğer yanda başkalarını da anlamayı öğrenmesi gerekir. Önemli olan dengeyi kurmaktır. Benim iş hayatımda öğrendiğim en değerli şey, başarıya ulaşmak için hem kendime odaklanmam gerektiği, hem de başkalarını anlamam gerektiği oldu. Bu da demek oluyor ki, egosantrik olmak aslında kötü bir şey değil, ancak başkalarının haklarını görmezden gelmek, sadece kendini düşünmek her zaman sorun yaratır.
Yani, egosantriktir demek, sadece bir kişinin kendi dünya görüşünü tüm evrene yaymaya çalışması demek değildir; bazen bu, sadece kendi yolunda ilerlerken başkalarının varlığını unutmamaya da dikkat etmektir.